3.8 Milindapañhapucchāvisajjanā

Thero āha—

“jānāsi kho, mahārāja, sampati kā velā”ti?

“Āma, bhante, jānāmi ‘sampati paṭhamo yāmo atikkanto, majjhimo yāmo pavattati, ukkā padīpīyanti, cattāri paṭākāni āṇattāni gamissanti bhaṇḍato rājadeyyānī’”ti.

Yonakā evamāhaṃsu “kallosi, mahārāja, paṇḍito thero”ti.

“Āma, bhaṇe, paṇḍito thero, ediso ācariyo bhaveyya mādiso ca antevāsī, nacirasseva paṇḍito dhammaṃ ājāneyyā”ti. Tassa pañhaveyyākaraṇena tuṭṭho rājā theraṃ nāgasenaṃ satasahassagghanakena kambalena acchādetvā “bhante nāgasena, ajjatagge te aṭṭhasataṃ bhattaṃ paññapemi, yaṃ kiñci antepure kappiyaṃ, tena ca pavāremī”ti—  āha. “Alaṃ, mahārāja jīvāmī”ti.

“Jānāmi, bhante nāgasena, jīvasi, api ca attānañca rakkha, mamañca rakkhāhī”ti.

“Kathaṃ attānaṃ rakkhasi, ‘nāgaseno milindaṃ rājānaṃ pasādeti, na ca kiñci alabhī’ti parāpavādo āgaccheyyāti, evaṃ attānaṃ rakkha. Kathaṃ mamaṃ rakkhasi, ‘milindo rājā pasanno pasannākāraṃ na karotī’ti parāpavādo āgaccheyyāti, evaṃ mamaṃ rakkhāhī”ti.

“Tathā hotu, mahārājā”ti.

“Seyyathāpi, bhante, sīho migarājā suvaṇṇapañjare pakkhittopi bahimukhoyeva hoti; evameva kho ahaṃ, bhante, kiñcāpi agāraṃ ajjhāvasāmi bahimukho yeva pana acchāmi. Sace ahaṃ, bhante, agārasmā anāgāriyaṃ pabbajeyyaṃ, na ciraṃ jīveyyaṃ, bahū me paccatthikā”ti.

Atha kho āyasmā nāgaseno milindassa rañño pañhaṃ visajjetvā uṭṭhāyāsanā saṃghārāmaṃ agamāsi. Acirapakkante ca āyasmante nāgasene milindassa rañño etadahosi—

“kiṃ mayā pucchitaṃ, kiṃ bhadantena nāgasenena visajjitan”ti? Atha kho milindassa rañño etadahosi—

“sabbaṃ mayā supucchitaṃ, sabbaṃ bhadantena nāgasenena suvisajjitan”ti. Āyasmatopi nāgasenassa saṃghārāmagatassa etadahosi—

“kiṃ milindena raññā pucchitaṃ, kiṃ mayā visajjitan”ti. Atha kho āyasmato nāgasenassa etadahosi—

“sabbaṃ milindena raññā supucchitaṃ, sabbaṃ mayā suvisajjitan”ti.

Atha kho āyasmā nāgaseno tassā rattiyā accayena pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena milindassa rañño nivesanaṃ tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho milindo rājā āyasmantaṃ nāgasenaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi, ekamantaṃ nisinno kho milindo rājā āyasmantaṃ nāgasenaṃ etadavoca—

“Mā kho bhadantassa evaṃ ahosi ‘nāgaseno mayā pañhaṃ pucchito’ti teneva somanassena taṃ rattāvasesaṃ vītināmesīti na te evaṃ daṭṭhabbaṃ. Tassa mayhaṃ, bhante, taṃ rattāvasesaṃ etadahosi—  ‘kiṃ mayā pucchitaṃ, kiṃ bhadantena visajjitan’ti, ‘sabbaṃ mayā supucchitaṃ, sabbaṃ bhadantena suvisajjitan’”ti.

Theropi evamāha—

“mā kho mahārājassa evaṃ ahosi ‘milindassa rañño mayā pañho visajjito’ti teneva somanassena taṃ rattāvasesaṃ vītināmesīti na te evaṃ daṭṭhabbaṃ. Tassa mayhaṃ, mahārāja, taṃ rattāvasesaṃ etadahosi—  ‘kiṃ milindena raññā pucchitaṃ, kiṃ mayā visajjitan’ti, ‘sabbaṃ milindena raññā supucchitaṃ, sabbaṃ mayā suvisajjitan’”ti itiha te mahānāgā aññamaññassa subhāsitaṃ samanumodiṃsūti.

Milindapañhapucchāvisajjanā niṭṭhitā.