1.2.7 Cittaṭṭhitikathā

๐ Ekaṃ cittaṃ divasaṃ tiṭṭhatīti? Āmantā. Upaḍḍhadivaso uppādakkhaṇo, upaḍḍhadivaso vayakkhaṇoti? Na hevaṃ vattabbe.

๐ Ekaṃ cittaṃ dve divase tiṭṭhatīti? Āmantā. Divaso uppādakkhaṇo, divaso vayakkhaṇoti? Na hevaṃ vattabbe.

๐ Ekaṃ cittaṃ cattāro divase tiṭṭhati…  aṭṭha divase tiṭṭhati…  dasa divase tiṭṭhati…  vīsati divase tiṭṭhati…  māsaṃ tiṭṭhati…  dve māse tiṭṭhati…  cattāro māse tiṭṭhati…  aṭṭha māse tiṭṭhati…  dasa māse tiṭṭhati…  saṃvaccharaṃ tiṭṭhati…  dve vassāni tiṭṭhati…  cattāri vassāni tiṭṭhati…  aṭṭha vassāni tiṭṭhati…  dasa vassāni tiṭṭhati…  vīsati vassāni tiṭṭhati…  tiṃsa vassāni tiṭṭhati…  cattārīsa vassāni tiṭṭhati…  paññāsa vassāni tiṭṭhati…  vassasataṃ tiṭṭhati…  dve vassasatāni tiṭṭhati…  cattāri vassasatāni tiṭṭhati…  pañca vassasatāni tiṭṭhati…  vassasahassaṃ tiṭṭhati…  dve vassasahassāni tiṭṭhati…  cattāri vassasahassāni tiṭṭhati…  aṭṭha vassasahassāni tiṭṭhati…  soḷasa vassasahassāni tiṭṭhati…  kappaṃ tiṭṭhati…  dve kappe tiṭṭhati…  cattāro kappe tiṭṭhati…  aṭṭha kappe tiṭṭhati…  soḷasa kappe tiṭṭhati…  bāttiṃsa kappe tiṭṭhati…  catusaṭṭhi kappe tiṭṭhati…  pañca kappasatāni tiṭṭhati…  kappasahassāni tiṭṭhati…  dve kappasahassāni tiṭṭhati…  cattāri kappasahassāni tiṭṭhati…  aṭṭha kappasahassāni tiṭṭhati…  soḷasa kappasahassāni tiṭṭhati…  vīsati kappasahassāni tiṭṭhati…  cattārīsa kappasahassāni tiṭṭhati…  saṭṭhi kappasahassāni tiṭṭhati…  caturāsīti kappasahassāni tiṭṭhatīti? Āmantā. Dvecattārīsa kappasahassāni uppādakkhaṇo, dvecattārīsa kappasahassāni vayakkhaṇoti? Na hevaṃ vattabbe.

๐ Ekaṃ cittaṃ divasaṃ tiṭṭhatīti? Āmantā. Atthaññe dhammā ekāhaṃ bahumpi uppajjitvā nirujjhantīti? Āmantā. Te dhammā cittena lahuparivattāti? Na hevaṃ vattabbe.

๐ Te dhammā cittena lahuparivattāti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā—

“nāhaṃ, bhikkhave, aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi evaṃ lahuparivattaṃ yathayidaṃ cittaṃ. Yāvañcidaṃ, bhikkhave, upamāpi na sukarā yāva lahuparivattaṃ cittan”ti. Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi na vattabbaṃ—

“te dhammā cittena lahuparivattā”ti.

๐ Te dhammā cittena lahuparivattāti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā—

“seyyathāpi, bhikkhave, makkaṭo araññe pavane caramāno sākhaṃ gaṇhati, taṃ muñcitvā aññaṃ gaṇhati, taṃ muñcitvā aññaṃ gaṇhati; evameva kho, bhikkhave, yamidaṃ vuccati cittaṃ itipi mano itipi viññāṇaṃ itipi taṃ rattiyā ca divasassa ca aññadeva uppajjati aññaṃ nirujjhatī”ti. Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi na vattabbaṃ—

“te dhammā cittena lahuparivattā”ti.

๐ Ekaṃ cittaṃ divasaṃ tiṭṭhatīti? Āmantā. Cakkhuviññāṇaṃ divasaṃ tiṭṭhatīti? Na hevaṃ vattabbe. Sotaviññāṇaṃ…pe…  ghānaviññāṇaṃ…  jivhāviññāṇaṃ…  kāyaviññāṇaṃ…  akusalaṃ cittaṃ…  rāgasahagataṃ…  dosasahagataṃ…  mohasahagataṃ…  mānasahagataṃ…  diṭṭhisahagataṃ…  vicikicchāsahagataṃ…  thinasahagataṃ…  uddhaccasahagataṃ…  ahirikasahagataṃ…  anottappasahagataṃ cittaṃ divasaṃ tiṭṭhatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… .

๐ Ekaṃ cittaṃ divasaṃ tiṭṭhatīti? Āmantā. Yeneva cittena cakkhunā rūpaṃ passati, teneva cittena sotena saddaṃ suṇāti…pe…  ghānena gandhaṃ ghāyati…  jivhāya rasaṃ sāyati…  kāyena phoṭṭhabbaṃ phusati…  manasā dhammaṃ vijānāti…pe…  yeneva cittena manasā dhammaṃ vijānāti, teneva cittena cakkhunā rūpaṃ passati…pe…  sotena saddaṃ suṇāti…  ghānena gandhaṃ ghāyati…  jivhāya rasaṃ sāyati…pe…  kāyena phoṭṭhabbaṃ phusatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… .

๐ Ekaṃ cittaṃ divasaṃ tiṭṭhatīti? Āmantā. Yeneva cittena abhikkamati, teneva cittena paṭikkamati; yeneva cittena paṭikkamati, teneva cittena abhikkamati; yeneva cittena āloketi, teneva cittena viloketi; yeneva cittena viloketi, teneva cittena āloketi; yeneva cittena samiñjeti, teneva cittena pasāreti; yeneva cittena pasāreti, teneva cittena samiñjetīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… .

๐ Ākāsānañcāyatanūpagānaṃ devānaṃ ekaṃ cittaṃ yāvatāyukaṃ tiṭṭhatīti? Āmantā. Manussānaṃ ekaṃ cittaṃ yāvatāyukaṃ tiṭṭhatīti? Na hevaṃ vattabbe.

๐ Ākāsānañcāyatanūpagānaṃ devānaṃ ekaṃ cittaṃ yāvatāyukaṃ tiṭṭhatīti? Āmantā. Cātumahārājikānaṃ devānaṃ…pe…  tāvatiṃsānaṃ devānaṃ…  yāmānaṃ devānaṃ…  tusitānaṃ devānaṃ…  nimmānaratīnaṃ devānaṃ…  paranimmitavasavattīnaṃ devānaṃ…  brahmapārisajjānaṃ devānaṃ…  brahmapurohitānaṃ devānaṃ…  mahābrahmānaṃ devānaṃ…  parittābhānaṃ devānaṃ…  appamāṇābhānaṃ devānaṃ…  ābhassarānaṃ devānaṃ…  parittasubhānaṃ devānaṃ…  appamāṇasubhānaṃ devānaṃ…  subhakiṇhānaṃ devānaṃ…  vehapphalānaṃ devānaṃ…  avihānaṃ devānaṃ…  atappānaṃ devānaṃ…  sudassānaṃ devānaṃ…  sudassīnaṃ devānaṃ…  akaniṭṭhānaṃ devānaṃ ekaṃ cittaṃ yāvatāyukaṃ tiṭṭhatīti? Na hevaṃ vattabbe.

๐ Ākāsānañcāyatanūpagānaṃ devānaṃ vīsati kappasahassāni āyuppamāṇaṃ, ākāsānañcāyatanūpagānaṃ devānaṃ ekaṃ cittaṃ vīsati kappasahassāni tiṭṭhatīti? Āmantā. Manussānaṃ vassasataṃ āyuppamāṇaṃ, manussānaṃ ekaṃ cittaṃ vassasataṃ tiṭṭhatīti? Na hevaṃ vattabbe.

๐ Ākāsānañcāyatanūpagānaṃ devānaṃ vīsati kappasahassāni āyuppamāṇaṃ, ākāsānañcāyatanūpagānaṃ devānaṃ ekaṃ cittaṃ vīsati kappasahassāni tiṭṭhatīti? Āmantā. Cātumahārājikānaṃ devānaṃ pañca vassasatāni āyuppamāṇaṃ, cātumahārājikānaṃ devānaṃ ekaṃ cittaṃ pañca vassasatāni tiṭṭhati…  vassasahassaṃ tiṭṭhati…  dve vassasahassāni tiṭṭhati…  cattāri vassasahassāni tiṭṭhati…  aṭṭha vassasahassāni tiṭṭhati…  soḷasa vassasahassāni tiṭṭhati…  kappassa tatiyabhāgaṃ tiṭṭhati…  upaḍḍhakappaṃ tiṭṭhati…  ekaṃ kappaṃ tiṭṭhati…  dve kappe tiṭṭhati…  cattāro kappe tiṭṭhati…  aṭṭha kappe tiṭṭhati…  soḷasa kappe tiṭṭhati…  bāttiṃsa kappe tiṭṭhati…  catusaṭṭhi kappe tiṭṭhati…  pañca kappasatāni tiṭṭhati…  kappasahassaṃ tiṭṭhati…  dve kappasahassāni tiṭṭhati…  cattāri kappasahassāni tiṭṭhati…  aṭṭha kappasahassāni tiṭṭhati…  akaniṭṭhānaṃ devānaṃ soḷasa kappasahassāni āyuppamāṇaṃ, akaniṭṭhānaṃ devānaṃ ekaṃ cittaṃ soḷasa kappasahassāni tiṭṭhatīti? Na hevaṃ vattabbe.

× Ākāsānañcāyatanūpagānaṃ devānaṃ cittaṃ muhuttaṃ muhuttaṃ uppajjati muhuttaṃ muhuttaṃ nirujjhatīti? Āmantā. Ākāsānañcāyatanūpagā devā muhuttaṃ muhuttaṃ cavanti muhuttaṃ muhuttaṃ uppajjantīti? Na hevaṃ vattabbe.

๐ Ākāsānañcāyatanūpagānaṃ devānaṃ ekaṃ cittaṃ yāvatāyukaṃ tiṭṭhatīti? Āmantā. Ākāsānañcāyatanūpagā devā yeneva cittena uppajjanti, teneva cittena cavantīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… .

Cittaṭṭhitikathā niṭṭhitā.