3.3.3 Koṭipaññāyanapañha

Rājā āha—

“bhante nāgasena, yaṃ panetaṃ brūsi ‘purimā koṭi na paññāyatī’ti, katamā ca sā purimā koṭī”ti?

“Yo kho, mahārāja, atīto addhā, esā purimā koṭī”ti.

“Bhante nāgasena, yaṃ panetaṃ brūsi ‘purimā koṭi na paññāyatī’ti, kiṃ pana, bhante, sabbāpi purimā koṭi na paññāyatī”ti?

“Kāci, mahārāja, paññāyati, kāci na paññāyatī”ti.

“Katamā, bhante, paññāyati, katamā na paññāyatī”ti?

“Ito pubbe, mahārāja, sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ avijjā nāhosīti esā purimā koṭi na paññāyati, yaṃ ahutvā sambhoti, hutvā paṭivigacchati, esā purimā koṭi paññāyatī”ti.

“Bhante nāgasena, yaṃ ahutvā sambhoti, hutvā paṭivigacchati, nanu taṃ ubhato chinnaṃ atthaṃ gacchatī”ti?

“Yadi, mahārāja, ubhato chinnaṃ atthaṃ gacchati, ubhato chinnā sakkā vaḍḍhetun”ti?

“Āma sāpi sakkā vaḍḍhetun”ti.

“Nāhaṃ, bhante, etaṃ pucchāmi koṭito sakkā vaḍḍhetun”ti?

“Āma sakkā vaḍḍhetun”ti.

“Opammaṃ karohī”ti. Thero tassa rukkhūpamaṃ akās, “khandhā ca kevalassa dukkhakkhandhassa bījānī”ti.

“Kallosi, bhante nāgasenā”ti.

Koṭipaññāyanapañho tatiyo.