8.1 Suttantabhājanīya

Cattāro sammappadhānā—  idha bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.

Kathañca bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati? Tattha katame anuppannā pāpakā akusalā dhammā? Tīṇi akusalamūlāni—  lobho, doso, moho. Tadekaṭṭhā ca kilesā. Taṃsampayutto vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho; taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ vacīkammaṃ manokammaṃ—  ime vuccanti “anuppannā pāpakā akusalā dhammā”. Iti imesaṃ anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.

“Chandaṃ janetī”ti. Tattha katamo chando? Yo chando chandikatā kattukamyatā kusalo dhammacchando—  ayaṃ vuccati “chando”. Imaṃ chandaṃ janeti sañjaneti uṭṭhapeti samuṭṭhapeti nibbatteti abhinibbatteti. Tena vuccati “chandaṃ janetī”ti.

“Vāyamatī”ti. Tattha katamo vāyāmo? Yo cetasiko vīriyārambho…pe…  sammāvāyāmo—  ayaṃ vuccati “vāyāmo”. Iminā vāyāmena upeto hoti samupeto upāgato samupāgato upapanno sampanno samannāgato. Tena vuccati “vāyamatī”ti.

“Vīriyaṃ ārabhatī”ti. Tattha katamaṃ vīriyaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe…  sammāvāyāmo—  idaṃ vuccati “vīriyaṃ”. Imaṃ vīriyaṃ ārabhati samārabhati āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati “vīriyaṃ ārabhatī”ti.

“Cittaṃ paggaṇhātī”ti. Tattha katamaṃ cittaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe…  tajjāmanoviññāṇadhātu—  idaṃ vuccati “cittaṃ”. Imaṃ cittaṃ paggaṇhāti sampaggaṇhāti upatthambheti paccupatthambheti. Tena vuccati “cittaṃ paggaṇhātī”ti.

“Padahatī”ti. Tattha katamaṃ padhānaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe…  sammāvāyāmo—  idaṃ vuccati “padhānaṃ”. Iminā padhānena upeto hoti…pe…  samannāgato. Tena vuccati “padahatī”ti.

Kathañca bhikkhu uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati? Tattha katame uppannā pāpakā akusalā dhammā? Tīṇi akusalamūlāni—  lobho, doso, moho. Tadekaṭṭhā ca kilesā. Taṃsampayutto vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho, taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ vacīkammaṃ manokammaṃ—  ime vuccanti “uppannā pāpakā akusalā dhammā”. Iti imesaṃ uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.

“Chandaṃ janetī”ti. Tattha katamo chando? Yo chando chandikatā kattukamyatā kusalo dhammacchando—  ayaṃ vuccati “chando”. Imaṃ chandaṃ janeti sañjaneti uṭṭhapeti samuṭṭhapeti nibbatteti abhinibbatteti. Tena vuccati “chandaṃ janetī”ti.

“Vāyamatī”ti. Tattha katamo vāyāmo? Yo cetasiko vīriyārambho…pe…  sammāvāyāmo—  ayaṃ vuccati “vāyāmo”. Iminā vāyāmena upeto hoti…pe…  samannāgato. Tena vuccati “vāyamatī”ti.

“Vīriyaṃ ārabhatī”ti. Tattha katamaṃ vīriyaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe…  sammāvāyāmo—  idaṃ vuccati “vīriyaṃ”. Imaṃ vīriyaṃ ārabhati samārabhati āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati “vīriyaṃ ārabhatī”ti.

“Cittaṃ paggaṇhātī”ti. Tattha katamaṃ cittaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe…  tajjāmanoviññāṇadhātu—  idaṃ vuccati “cittaṃ”. Imaṃ cittaṃ paggaṇhāti sampaggaṇhāti upatthambheti paccupatthambheti. Tena vuccati “cittaṃ paggaṇhātī”ti.

“Padahatī”ti. Tattha katamaṃ padhānaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe…  sammāvāyāmo—  idaṃ vuccati “padhānaṃ”. Iminā padhānena upeto hoti…pe…  samannāgato. Tena vuccati “padahatī”ti.

Kathañca bhikkhu anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati? Tattha katame anuppannā kusalā dhammā? Tīṇi kusalamūlāni—  alobho, adoso, amoho. Taṃsampayutto vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho, taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, manokammaṃ—  ime vuccanti “anuppannā kusalā dhammā”. Iti imesaṃ anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.

“Chandaṃ janetī”ti…pe…  “vāyamatī”ti…pe…  “vīriyaṃ ārabhatī”ti…pe…  “cittaṃ paggaṇhātī”ti…pe…  “padahatī”ti. Tattha katamaṃ padhānaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho …pe…  sammāvāyāmo—  idaṃ vuccati “padhānaṃ”. Iminā padhānena upeto hoti…pe…  samannāgato. Tena vuccati “padahatī”ti.

Kathañca bhikkhu uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati? Tattha katame uppannā kusalā dhammā? Tīṇi kusalamūlāni—  alobho, adoso, amoho. Taṃsampayutto vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho, taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ vacīkammaṃ manokammaṃ—  ime vuccanti “uppannā kusalā dhammā”. Iti imesaṃ uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.

“Ṭhitiyā”ti. Yā ṭhiti so asammoso, yo asammoso so bhiyyobhāvo, yo bhiyyobhāvo taṃ vepullaṃ, yaṃ vepullaṃ sā bhāvanā, yā bhāvanā sā pāripūrī.

“Chandaṃ janetī”ti…pe…  “vāyamatī”ti…pe…  “vīriyaṃ ārabhatī”ti…pe…  “cittaṃ paggaṇhātī”ti…pe…  padahatīti. Tattha katamaṃ padhānaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe…  sammāvāyāmo—  idaṃ vuccati “padhānaṃ”. Iminā padhānena upeto hoti…pe…  samannāgato. Tena vuccati “padahatī”ti.

Suttantabhājanīyaṃ.